Tại COP28, việc giảm phát thải khí mê-tan từ chất thải thực phẩm là điều cần thiết để đạt được các mục tiêu về khí hậu toàn cầu

Hơn một phần ba lượng thực phẩm mà thế giới sản xuất không bao giờ được tiêu thụ. Từ trang trại đến bàn ăn, 1,3 tỷ tấn thực phẩm bị thất thoát hoặc lãng phí trên toàn bộ chuỗi cung ứng hàng năm—tại các trang trại, cảng, cơ sở chế biến và sản xuất, nhà bán lẻ, nhà hàng và hộ gia đình. Không chỉ quy mô thất thoát và lãng phí thực phẩm (FLW) là không thể hiểu nổi khi có tới 735 triệu người trên thế giới phải đối mặt với nạn đói, mà FLW còn chiếm 8-10% lượng khí thải nhà kính toàn cầu—gấp khoảng bốn lần lượng khí thải từ ngành hàng không toàn cầu. Việc giảm FLW và lượng khí thải liên quan là rất quan trọng để đưa thế giới trở lại đúng hướng với các mục tiêu về khí hậu do Thỏa thuận Paris đặt ra và ngăn chặn tình trạng nóng lên toàn cầu vượt quá 1,5 °C.

Thất thoát và lãng phí thực phẩm góp phần vào lượng khí thải mê-tan như thế nào?

Phần lớn lượng khí thải nhà kính từ FLW được thải ra tại các bãi chôn lấp, nơi thực phẩm không thể phân hủy đúng cách. Bên trong bãi rác, thực phẩm sẽ phân hủy chậm và giải phóng khí mê-tan, một loại khí nhà kính mạnh có khả năng làm nóng toàn cầu gấp 86 lần carbon dioxide (trong khoảng thời gian 20 năm)—có nghĩa là khí mê-tan khiến khí hậu nóng lên nhanh hơn. Tệ hơn nữa, nồng độ mê-tan trong khí quyển đã tăng nhanh trong những năm gần đây. Đó là lý do tại sao việc giảm khí mê-tan là một trong những cách có tác động lớn nhất để đảo ngược tình trạng biến đổi khí hậu trong ngắn hạn.

Theo ClimateWorks Foundation, hệ thống thực phẩm chiếm khoảng 60% lượng khí thải mê-tan toàn cầu và lượng khí thải liên quan đến FLW chiếm 20% trong số đó. Mặc dù tỷ lệ này có thể thấp hơn lượng khí thải từ các bộ phận khác của hệ thống thực phẩm, nhưng việc giảm thất thoát và lãng phí thực phẩm vẫn là một chiến lược khí hậu quan trọng có thể được thực hiện ngay lập tức và có tác động đáng kể.

Cơ hội hành động về khí mê-tan tại COP28

Việc giải quyết lượng khí thải mê-tan cần được ưu tiên tại COP28, hội nghị về khí hậu của Liên hợp quốc năm 2023 diễn ra từ ngày 30 tháng 11 đến ngày 12 tháng 12. Tại COP năm nay, sẽ có một "cuộc kiểm kê toàn cầu", đánh giá tiến trình khí hậu đã đạt được kể từ khi Thỏa thuận Paris được gần 200 quốc gia ký kết vào năm 2015. Tiến trình giảm FLW đã đạt được hạn chế và đó là lý do tại sao chúng tôi kêu gọi thực hiện các hành động sau tại COP28:

Tất cả các quốc gia phải tích hợp FLW vào cả Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) ngắn hạn và dài hạn, hoặc các kế hoạch khí hậu quốc gia, với các hành động, mục tiêu và chỉ số cụ thể. Hiện nay, chỉ có 21 quốc gia hiện đề cập đến tình trạng thất thoát và lãng phí thực phẩm trong NDC của họ và hơn một nửa số quốc gia có kế hoạch khí hậu quốc gia đã không đưa các biện pháp cắt giảm khí thải mê-tan từ chất thải hữu cơ vào.
Cả khu vực tư nhân và công cộng đều phải đầu tư để nhanh chóng chuyển đổi hệ thống thực phẩm và mở rộng quy mô đổi mới để giảm thất thoát và lãng phí thực phẩm. Theo Liên minh toàn cầu vì tương lai của thực phẩm, hiện chỉ có ba phần trăm tài chính khí hậu toàn cầu được đầu tư vào hệ thống thực phẩm.
Các quốc gia nên triển khai ngân hàng thực phẩm như một biện pháp can thiệp để giải quyết tình trạng lãng phí thực phẩm, khí thải mê-tan và nạn đói. Ngân hàng thực phẩm đã tồn tại trên toàn thế giới trong các hệ thống và bối cảnh thực phẩm khu vực.

GFN và các ngân hàng thực phẩm đang giảm phát thải khí mê-tan như thế nào?

Tại Mạng lưới Ngân hàng Thực phẩm Toàn cầu (GFN), chúng tôi đang thực hiện vai trò của mình để thu hẹp khoảng cách trong việc theo dõi và dữ liệu xung quanh lượng khí thải mê-tan được ngăn chặn thông qua việc thu hồi thực phẩm của các ngân hàng thực phẩm trên toàn thế giới. Tháng 11 năm ngoái, GFN đã nhận được khoản đầu tư đáng kể từ Global Methane Hub, nơi đang tài trợ cho một dự án thí điểm để phát triển phương pháp định lượng các biện pháp giảm thiểu khí mê-tan. Khi đã có phương pháp mạnh mẽ và đáng tin cậy, các ngân hàng thực phẩm và các tổ chức khác thu hồi và phân phối lại thực phẩm dư thừa có thể chứng minh hiệu quả của các hành động của họ trong việc giảm thiểu khí mê-tan. Sau đó, GFN có thể đánh giá quy mô các nỗ lực của ngân hàng thực phẩm nhằm giảm khí mê-tan trên toàn thế giới và chia sẻ thông tin này với các chính phủ và các bên liên quan trong khu vực tư nhân để đảm bảo đầu tư nhiều hơn cho ngân hàng thực phẩm và đưa vào các chiến lược hành động vì khí hậu.

Chúng tôi biết rằng việc giải quyết tình trạng thất thoát và lãng phí thực phẩm không chỉ rất quan trọng để giảm phát thải khí mê-tan mà còn để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững rộng hơn được nêu trong Thỏa thuận Paris. Bằng cách giảm lãng phí thực phẩm thông qua các công nghệ và biện pháp can thiệp sáng tạo, cải thiện quản lý chuỗi cung ứng hoặc hợp tác khí hậu toàn cầu, thế giới có thể đồng thời hạn chế khí mê-tan và các khí thải nhà kính khác, bảo tồn tài nguyên và thúc đẩy hệ thống thực phẩm bền vững và phục hồi hơn. Với COP28 đang đến gần và mức FLW vẫn còn quá cao, không còn thời gian để lãng phí.

Theo The Global Foodbanking Network